Çapraz Bağ Yaralanması

Çapraz Bağ yaralanmaları tek başına olabileceği gibi, menisküs, kıkırdak veya diğer bağların yaralanmaları ile birlikte de olabilir. Bu nedenle, dikkatli bir fizik muayene ile birlikte gerekli radyolojik tetkiklerin yapılması önemlidir.

ÖN ÇAPRAZ BAĞ (ÖÇB) SORUNLARI

Ön çapraz bağ yaralanması en sık sportif faaliyetler sırasında olur. ÖÇB yaralanması olanların %70’i dizinde dönme olduğunu söylemektedir. Yaralanma sonrasında ilk 24-48 saatte dizde şişme olur. Uzun dönemde dizde güvensizlik hissi en sık karşılaşılan sorundur. ÖÇB yaralanmaları tek başına olabileceği gibi, menisküs, kıkırdak veya diğer bağların yaralanmaları ile birlikte de olabilir. Bu nedenle, dikkatli bir fizik muayene ile birlikte gerekli radyolojik tetkiklerin yapılması önemlidir.

Cerrahi olmayan tedavi: Kısmi yırtıklar, düşük enerjili kayak yaralanmaları cerrahi olmayan tedavi için uygun adaylardır. Cerrahi olmayan tedavi diz çevresi kasları kuvvetlendirme ve proprioseptif (pozisyonel duyu) egzersizleri içermektedir. Ayrıca; rehabilitasyon antremanı programları, hiltherapy (yüksek yoğunluklu lazer), matriks ritm tedavilerinden yararlanılabilir. Bunların yanında, sportif faaliyetlerin düzenlenmesi de (adam adama mücadele sporlarından kaçınmak gibi) yararlı olur.

Cerrahi tedavi: Futbol, basketbol, hentbol, tenis gibi sporlarla uğraşanlar sporcular, genellikle ameliyat olmadan spora dönemezler. Bu sporlarla uğraşan amatörler için de, ek yaralanmaları (kıkırdak, menisküs) önlemek amacıyla ameliyat olmaları önerilir.

Bunların yanında; mesleği gereği yoğun fiziksel aktivite gösteren (asker, polis, itfaiye çalışanları) kişilere ÖÇB rekonstrüksiyonu uygulanmalıdır. Ancak, her spor yapan için ÖÇB rekonstrüksiyonu gerekmeyebilir.

Örneğin, amatör düzeyde kayak yapan ve yarışmalara katılmayan ÖÇB yırtığı olan hastaların ameliyat olmadan kayak yapmaya devam ettikleri gösterilmiştir.

Ayrıca, sporla uğraşmayan ya da yaşı ileri kişiler, ÖÇB rekonstrüksiyonu yapılmadan yaşantılarını sürdürebilmektedirler.

Son iki gruptaki hastalar eğer dizde güvensizlik hissinden yakınıyorlarsa ameliyat olmaları gerekir.

Cerrahi tedavide hastanın kendisinden alınan greft (otogreft), kadavradan temin edilen greft (allogreft) kullanılabilir.

Ameliyat öncesinde diz hareket açıklığının tam olması ve çevre kasların kuvvetli olması, cerrahi tedaviden iyi sonuç alınması açısından önemlidir.

Spora dönüş, hastanın fizik tedavide ilerlemesine bağlı olarak 6-12 ay arasındadır.

ARKA ÇAPRAZ BAĞ (AÇB) SORUNLARI

Arka çapraz bağ, ön çapraz bağdan daha kalındır ve tek başına yaralanmaları karşılaştırıldığında ÖÇB yaralanmalarına göre daha seyrek olarak instabiliteye sebep olur. Bu nedenle gözden kaçırılabilir ve yavaş, sinsi ilerleyen artroza (kireçlenme) yol açabilir.

AÇB yaralanmaları tek başına veya diğer bağların yaralanması ile beraber olabilir. Üç veya daha fazla bağın yaralandığı koşullar, diz çıkığı olarak değerlendirilir. AÇB yaralanmaları (özellikle çoklu bağ yaralanması ile birlikte olanlar) eklemde güvensizlik hissi, ağrı ve uzun dönemde osteoartrite (kireçlenme) sebep olur.

AÇB yaralanmaları; kısmi yırtık, tam yırtık ve çoklu bağ yaralanması ile birlikte olabilir.

Cerrahi olmayan tedavi: Tek başına olan AÇB yaralanmaları veya ameliyat olamayacak çoklu bağ yaralanması olan hastalarda uygulanır. Cerrahi olmayan tedavi diz çevresi kasları kuvvetlendirme ve proprioseptif (pozisyonel duyu) egzersizleri içermektedir. Bu aşamada; rehabilitasyon antremanı programları, hiltherapy (yüksek yoğunluklu lazer), matriks ritm tedavilerinden yararlanılabilir. Ayrıca, sportif faaliyetlerin düzenlenmesi de (adam adama mücadele sporlarından kaçınmak gibi) yararlı olur.

Cerrahi tedavi: ÖÇB yırtıklarının tedavisinde olduğu gibi değişik teknikler ve değişik greft seçenekleri vardır.